آموزش اصول ابتدایی توالی آکوردها در گیتار

آکوردهای هر آهنگ از قانونی به نام توالی آکوردها (Chord Progression) پیروی می‌کند. در این مطلب قصد داریم به معرفی این مفهوم بپردازیم. برای مشاهده‌ی مطالب آموزشی بیشتر می‌توانید به بخش یادگیری گیتار مراجعه کنید.

بیشتر بخوانید: ۱۰ ترانه ایرانی با آکورد ساده برای شروع به تمرین گیتار

هزاران (و بلکه میلیون‌ها) نفر در سرتاسر جهان هرسال به دنبال یادگیری گیتار هستند. گیتار، پس از پیانو، محبوب‌ترین ساز موسیقی در جهان است و به دلیل نقش تعیین کننده‌ی آن در موسیقی پاپ، انتخاب اکثر هنرجویان برای آغاز راه موسیقی است. بسیاری از هنرجویان یادگیری این ساز را با فراگرفتن آکوردهای ساده آغاز می کنند. هرچند پس از یادگیری آکوردها بهتر است با دلیل انتخاب آن‌ها و قوانین استفاده از آکوردها در آهنگ آشنا شویم. در ادامه شما را با مفهومی کلیدی به نام توالی آکوردها آشنا خواهیم کرد.

توالی آکوردها در گیتار

هر آکورد یک قطعه از پازلی است که به آن توالی آکوردها می‌گوییم. اگر هر آکورد یک کلمه باشد، توالی آکوردها یک جمله را تشکیل می‌دهند. اگر جمله‌ها را به یکدیگر متصل کنید به یک پاراگراف می‌رسید. به همین ترتیب اگر توالی آکوردها را به یکدیگر متصل کنید، به یک ورس (verse) از آهنگ می‌رسید. به همین ترتیب آکوردها به ترکیب‌های پیچیده‌تر تبدیل می‌شوند و یک آهنگ را تشکیل می‌دهند.

سیستم شماره‌گذاری نشویل

آکوردها با استفاده از عددهای رومی شماره‌گذاری می‌شوند. به این روش سیستم شماره‌گذاری نَشویل می‌گویند. این سیستم درجه‌ی نت‌هایی را مشخص می‌کند که بر اساس آن هر آکورد ساخته شده است. I نت پایه، IV نت چهارم و V نت پنجم در یک گام است. توالی آکوردها زمینه‌ای را برای به وجود آوردن ریتم در آهنگ فراهم می‌کند.

توالی I, IV, V, I (از چپ به راست: یک-چهار-پنج-یک) یکی از محبوب‌ترین ساختارها در موسیقی پاپ است. هرکدام از توالی آکوردها را می‌توان در تمام گام‌های موسیقی اجرا کرد. به همین دلیل می‌توان با ترکیب آن‌ها به بی‌نهایت آهنگ تازه رسید. برای نشان دادن آکوردهای مینور کافی است از حروف کوچک (i, iv, v, i) استفاده کنید.

همانطور که اشاره کردیم، توالی آکوردها تنها یک بستر است و می‌توان انواع آکوردها را در آن جای داد. با این وجود که در موسیقی پاپ امروز اکثرا از چند نوع محدود از توالی آکوردها استفاده می‌شود، به دلیل تفاوت گام‌ها و نت‌ها، آهنگ‌های بسیار متنوعی به انتشار می‌رسند. پس از یادگیری نحوه‌ی توالی آکوردها، احتمالا متوجه خواهید شد که بسیاری از آهنگ‌های محبوب شما از یک توالی خاص طبعیت می‌کنند.

برای آشنایی بیشتر با آکوردها و نحوه‌ی ساخت آن‌ها می‌توانید به بخش آموزش آکورد سر بزنید.

توالی آکوردهای محبوب در گیتار

برای یادگیری صحیح توالی آکوردها، بهتر است در کنار یادگیری مفهوم آن، با برخی از توالی‌های محبوب نیز آشنا شوید. بسیاری از آهنگ‌ها از توالی‌های ساده‌ای استفاده می‌کنند. در ادامه به معرفی برخی از آن‌ها خواهیم پرداخت.

برای هنرجویان مبتدی، سه توالی نخست مناسب‌تر هستند و پس از اینکه آن‌ها را به خوبی یاد گرفتید، می‌توانید به سراغ یادگیری توالی‌های پیشرفته‌تر بروید.

۱/ توالی دهه‌ی ۵۰ (I, vi, IV, V یا I, vi, ii, V)

این توالی را می‌توانید در موسیقی کلاسیک و به خصوص موسیقی موتزارت بشنوید. هرچند در دهه‌ی پنجاه میلادی اکثر آهنگ‌های سبک دو واپ نیز بر اساس همین توالی نوشته شدند. آهنگ‌هایی از جمله Monster Mash از بوریس پیکت از نمونه‌ی این آهنگ‌ها هستند.

۲/ توالی پاخلبل (I, V, vi, iii)

این توالی در موسیقی کلاسیک و موسیقی مدرن بسیار محبوب است. مهم‌ترین اثر این توالی، قطعه‌ای به نام کانن در ر توسط موسیقی‌دان آلمانی، یوهان پاخلبل، است.

۳/ توالی پاپ-پانک (I, V, vi, IV)

این توالی در دهه‌ی ۹۰ میلادی بسیار محبوب بود. این توالی فضایی امروزی‌تر از نمونه‌های بالا دارد و در آهنگ‌هایی از جمله Already Gone توسط کلی کلارکسون و Cryin توسط اروسمیث مورد استفاده قرار گرفته.

۴/ توالی بلوز (I, I, I, I, IV, IV, I, I, V, V, I, I)

این توالی از آکوردهای بسیار بیشتری نسبت به نمونه‌های بالا استفاده می‌کند و استفاده از آن در موسیقی بلوز و حتی خارج این سبک بسیار رایج است. این ساختار بر اساس توالی ۱۲ میزان در بلوز نوشته شده است و تاثیر بسیاری در تاریخ موسیقی راک داشته.

۵/ توالی نزولی فلامنکو (vi, V, IV, III)

این توالی از لحاظ پیچیدگی در رده‌ی میانی قرار دارد و در برخی از آهنگ‌های بلوز و آلترناتیو قابل شنیدن است. به عنوان مثال آهنگ California Dreamin از این توالی استفاده می‌کند. نسخه‌ی دیگری از این توالی (vi, V, IV, V) نیز در موسیقی پاپ امروز بسیار رایج است.

۶/ Stepwise Bass Down

این توالی به شکل «I, V6, vi» اجرا می‌شود و از یک آکورد اینورتد (inverted) در ساختار خود استفاده می‌کند. این ساختار نسبتا جدید است و اکثرا در آهنگ‌های پاپ امروزی شنیده می‌شود.

نکته‌ی نهایی

در این مطلب با اصول اولیه‌ی توالی آکوردها آشنا شدید می‌توانید بهتر نحوه‌ی ساخت ترانه‌ها را درک کنید. به یاد داشته باشید که یادگیری گیتار نیازمند زمان و تمرین است. پس بهتر است توالی‌های مختلف را طی زمان تمرین کنید و با نحوه‌ی اجرای صحیح آهنگ‌های مختلف آشنا شوید. برای مشاهده‌ی نحوه‌ی اجرای برخی از آهنگ‌های پاپ، می‌توانید به بخش آموزش گیتار پاپ سر بزنید.

منابع: Take Lessons، Guitar Lesson World