ریتم ۶/۸: آموزش خواندن نت و درک درست ضرب‌ها

بسیاری از هنرجویان در تشخیص و تمرین  ریتم 6/8  دارای مشکل هستند. در این مطلب قصد داریم روش خواندن نت‌های ۶/۸ و تشخیص این ریتم در آهنگ را آموزش دهیم. در صورت علاقه به یادگیری ریتم های بیشتر شما می توانید دوره های آموزشی ریتم را در بخش آکادمی مشاهده کنید.

 

بسیاری از هنرجویان می‌پرسند که چرا همواره از ۴/۴ در کسر میزان و نام‌گذاری ریتم (به جای ۲/۲) استفاده می‌شود و چرا برخی از‌ آهنگسازها از ریتم ۶/۸ استفاده می‌کنند. کسر میزان (Time signature) و مایه نما (Key signature) دو عنصر بسیار مهم در نواختن یک قطعه‌ی موسیقی هستند. پیش از یادگیری ریتم باید در خواندن کسر زمان قوی باشید و نحوه‌ی اجرای صحیح نت‌ها را یاد بگیرید.

ریتم و کسر میزان ۶/۸ نیز ممکن است در نگاه اول عجیب و گمراه‌کننده باشد. هرچند پس از یادگیری می‌توانید از آن در بهتر کردن درک خود از موسیقی استفاده کنید.

چگونگی شمارش ریتم ۶/۸

از دو راه می‌توان ۶/۸ را در یک میزان محاسبه کرد:

۱. شش ضرب چنگ: ۱ ، ۲ ، ۳ ، ۴ ، ۵ ، ۶

۲. دو سیاه نقطه دار: ۱ و ۲

در تصویر پایین ۶/۸ را با ۶ چنگ می‌بینید. توجه کنید که در نت‌نویسی ۶/۸، چنگ ارزش دولاچنگ در ۴/۴ را دارد:

و در اینجا یک میزان را با دو نت نقطه‌دار مشاهده می‌کنید:

در نگاه اول شاید این دو راه شمارش بسیار متفاوت به نظر برسند. در روش اول ۶ ضرب را در هر میزان شمارش می‌کنیم و در روش دوم تنها دو ضرب. هرچند در شمارش ۶ ضرب،‌ همواره بر روی ضرب‌های اول و چهارم تاکید می‌کنیم: ۱ ، ۲ ، ۳ ، ۴ ، ۵ ، ۶. ضرب اول و چهارم دقیقا نقاطی هستند که ما در زمان شمارش نت‌های سیاه نقطه‌دار به آن‌ها می‌رسیم.

به همین شکل زمانی که تنها دو ضرب را شمارش می‌کنیم، در ذهن خود هرکدام از آن‌ها را به سه ضرب کوچک‌تر تقسیم خواهیم کرد. پس در هردو حالت منظور و درک ما از ریتم یکسان است. به یاد داشته باشید که ضرب ۶/۸ به دو گروه سه‌تایی تقسیم می‌شود.

با توجه به سرعت (tempo) آهنگ و گاهی تنظیم آن ممکن است مجبور شویم از یکی از این دو روش برای تشخیص ریتم آهنگ استفاده کنیم. به عنوان مثال در موسیقی‌های سریع، شمارش شش ضرب بسیار مشکل خواهد بود.

همچنین بعضی آهنگ‌ها سبکی از تنظیم (به عنوان مثال الگوی اجرای آکورد گیتار) خاصی را دارند که باعث می‌شود یکی از روش‌های بالا ساده‌تر به نظر برسد.

آیا می‌خواهید گیتار را از ابتدا یاد بگیرید؟
دوره های ویدیویی و مسیرهای آموزشی لامینور شما را در یادگیری گیتار یاری می‌کنند.

مشاهده دوره رایگان آموزش ریتم با پیک 

 

ریتم ۶/۸ چه تفاوت‌هایی با ۲/۴ دارد

در بالا اشاره کردیم که در ۶/۸ می‌توان تنها دو ضرب را شمارش کرد. در ریتم ۲/۴ نیز می‌توان تنها دو ضرب را شمارش کرد. پس تفاوت این دو ریتم در کجا است؟

این تفاوت در تقسیم‌بندی این ضرب‌ها است. به ریتم ۲/۴ «دوتایی ساده» (simple duple) نیز گفته می‌شود. از آن‌جایی که در هر میزان تنها دو ضرب وجود دارد و هر ضرب به دو بخش تقسیم می‌شود. به ۶/۸ «دوتایی مرکب» (compound duple) می‌گویند.

به این دلیل که دو ضرب به سه بخش کوچک‌تر تقسیم می‌شوند. در نتیجه دیگر ساده نیستند.

پس با این وجود که در هر دو ریتم، ضرب‌ها را به شکل «یک، دو، یک، دو،...» می‌شمارید؛ در ۲/۴ این ضرب‌ها به دو قسمت کوچک‌تر تقسیم می‌شوند. در صورتی که در ۶/۸ این ضرب‌ها به ۳ بخش کوچک‌تر تقسیم می‌شوند.

تفاوت شمارش این دو ریتم را در پایین مشاهده می‌کنید:

تفاوت‌‌های ریتم ۶/۸ و ریتم ۳/۴

همچنین ممکن است از خود بپرسید که چرا این ۶ چنگ را به جای دسته‌بندی در دو گروه سه‌تایی به سه گروه دوتایی (مشابه ریتم ۳/۴) تقسیم‌بندی نمی‌کنیم.

با این وجود که از لحاظ ریاضی ۳/۴ و ۶/۸ می‌توانند با یکدیگر جایگزین شوند، در موسیقی این دو ریتم گروه‌بندی‌های بسیار متفاوتی دارند. اگر در یک قطعه، ریتم شما بر روی ضرب‌های اول و چهارم تاکید کند، احتمالا در ۶/۸ نوشته شده است.

اما اگر تاکید تنها بر ضرب اول (و گاهی سوم و پنجم) باشد، در سه گروه دوتایی نوشته شده و در ۳/۴ است.

در پایین تفاوت میان ۳/۴ و ۶/۸ را مشاهده می‌کنید:

درک درست ریتم ۶/۸

در بالا بخش مهمی از تئوری موسیقی ۶/۸ را یاد گرفتید. و همانطور که می‌بینید درک ریتم و کسر میزان ۶/۸ چندان هم دشوار نیست. مهم‌ترین بخش از یادگیری ریتم ۶/۸، تشخیص آن در موسیقی و اجرای درست آن از روی برگه است. برای این کار باید در کنار یادگیری تئوریک، این ریتم را به خوبی بشنوید و آن را به درستی درک کنید.

آهنگ‌های ۶/۸ معمولا بیشتر به والتس نزدیک‌اند و حس شاداب‌ و موزون‌تری نسبت به ۲/۴ و ۴/۴ دارند. اولین چیزی که در آهنگ‌های ۶/۸ خواهید شنید، تقسیم شدن هر میزان به دو بخش کوچک‌تر است.

این دو بخش ممکن است در ابتدا به شکل دو میزان از ریتم ۳/۴ (۱ ، ۲ ، ۳ / ۱ ، ۲ ، ۳) به نظر برسند. اما خیلی زود متوجه خواهید شد که هر جفت از این بخش‌ها یک میزان را تشکیل می‌دهند. پس مسیر تشخیص شما دارای دو مرحله است:

۱. تشخیص می‌دهید که ۶ ضرب در هر میزان وجود دارد.

۲.  تشخیص دهید که آیا تاکید بر روی ضرب‌های اول و چهارم است (دو گروه سه‌تایی) یا اینکه تاکید بر ضرب‌های اول، سوم و پنجم است (سه گروه دوتایی). در نمونه‌ی اول ریتم ۶/۸ است و در نمونه‌ی دوم ۳/۴.

یا اینکه:

۱. تشخیص می‌دهید ۲ ضرب در هر میزان وجود دارد.

۲. تشخیص دهید که آیا هر ضرب به دو بخش کوچک‌تر تقسیم می‌شود یا سه بخش کوچک‌تر. اگر به دو بخش تقسیم شود، ۲/۴ است و اگر به سه بخش تقسیم شود ۶/۸.

خیلی زود دیگر نیازی نیست این مسیر را طی کنید و ریتم ۶/۸ را به راحتی تشخیص خواهید داد. در نهایت بهترین راه برای شنیدن و درک ۶/۸، تمرین است. بهتر است آهنگ‌هایی با این ریتم را بشنوید و خودتان نیز آن را با ساز تمرین کنید.

ما در بخش لامینور ریتم ۶/۸ سنگین را به شکل تصویری و رایگان آموزش داده‌ایم. می‌توانید برای تشخیص و یادگیری بهتر این ریتم، این آموزش را نیز مشاهده کنید.

اگر سوالی دارید یا می‌خواهید نکته‌ای را به متن بالا اضافه کنید، حتما آن را در بخش کامنت‌ها با ما در میان بگذارید.

منبع: Musical U