منظور از بنیه فاصله چیست؟ - قسمت نهم از درسهای تئوری
بنیه فاصله همان کیفیت یا صفت فاصله است و کمک می‌کند تا بتوانیم فاصلهٔ بین دو نت را دقیق‌‌تر بیان کنیم. در مباحث قبل گفتیم فواصل می‌توانند نیم پرده‌ای و یک پرده‌ای باشند و فاصلهٔ بین هر دو نت را می‌توان با یک عدد ترتیبی مشخص کرد. برای شمارش فاصلهٔ بین دو نت هم باید هر دو نت را در شمارش حساب کرد. اما هرکدام از این دو نت ممکن است علايم تغییر دهنده ای داشته باشند که تعداد نیم پرده‌ها و پرده‌های بین آنها را تغییر می‌دهد.
مثلا فاصلهٔ بین دو نت سل و سی را در نظر بگیرید. در حالت عادی فاصلهٔ این دو نت فاصلهٔ سوم است و بین دو نت دو پرده یا چهار نیم پرده فاصله است. اما اگر سل دیز شود با اینکه هنوز فاصلهٔ ما سوم است اما تعداد نیم پرده‌ها پنج تا شده. اینجاست که مفهومی به نام بنیه فاصله یا صفت و کیفیت فاصله مطرح می شود.
بنیه فاصله مشخص می‌کند که هر فاصله چه تعداد پرده و نیم پرده دارد. انواع بنیه در موسیقی عبارت است از : کاسته، کوچک، درست، بزرگ، افزوده و در حالت های خاص کاسته‌تر و افزوده‌تر. دقت کنید در تمامی حالت‌ها نام نت‌ها و عدد فاصله باید ثابت بماند.
فواصل در موسیقی به دو نوع سه بنیه‌ای و چهار بنیه‌ای تقسیم می‌شوند:۱- فواصل سه بنیه ای
فاصله‌های یکم، چهارم، پنجم و هشتم فواصل سه بنیه ای هستند و بنیه فاصله برای آنها کاسته، درست یا افزوده است.- فاصلهٔ یکم
فاصلهٔ بین یک نت و خودش است و طبیعتا در حالت عادی دو نت همصدا هستند و فاصله‌ای بینشان وجود ندارد. مثل «دو» و «دو». در این حالت فاصلهٔ یکم درست است. اگر نت دوی اول بمل شود یا نت دوی دوم دیز شود، فاصلهٔ یکم نیم پرده‌ای میشود. در این حالت آن را یکم افزوده می‌گویند و اگر نت دوی اول دیز شود، در حقیقت فاصله منفی میشود و آن را یکم کاسته می‌نامیم.
- فاصلهٔ چهارم
فاصلهٔ چهارم اگر شامل دو پرده و یک نیم پرده باشد، چهارم درست است. مثلا تعداد پرده‌ها و نیم پرده‌های بین فاصلهٔ چهارم می تا لا را حساب کنید، یک نیم پرده بین می تا فا، یک پرده بین فا تا سل و یک پردهٔ دیگر بین سل تا لا، در کل دو پرده و یک نیم پرده میشود. پس فاصلهٔ بین می تا لا فاصلهٔ چهارم درست است.
فاصلهٔ چهارم اگر شامل دو پرده باشد، چهارم کاسته است و اگر سه پرده داشته باشد بنیه فاصله افزوده است. همین می تا لا را در نظر بگیرید. اگر لا را بمل کنیم چه تغییری در تعداد نیم پرده‌ها ایجاد میشود؟ نیم پرده کم میشود و فاصله دو پرده‌ای میشود. پس فاصلهٔ می تا لا بمل چهارم کاسته است. حالا اگر لا دیز شود یا از آن طرف می بمل شود چی؟ در هر کدام از حالت‌ها نیم پرده به فاصله اضافه میشود و بنیه فاصله افزوده است. پس فاصلهٔ می بمل تا لا یا می تا لا دیز هر دو چهارم افزوده است.
- فاصلهٔ پنجم
فاصلهٔ پنجم اگر سه پرده و یک نیم پرده داشته باشد پنجم درست است. اگر سه پرده‌ای باشد پنجم کاسته و اگر چهار پرده ای شود پنجم افزوده است. مثلا فاصلهٔ پنجم «سل» تا «ر» را در نظر بگیرید. بین این دو نت سه پرده و نیم فاصله است پس پنجم درست است. اگر سل را دیز یا ر را بمل کنیم، یک نیم پرده از فاصله کم می شود و فاصله سه پرده‌ای میشود پس سل دیز تا ر یا سل تا ر بمل پنجم کاسته است. اگر سل بمل شود یا ر دیز شود یک نیم پرده اضافه می شود و بنیه فاصله افزوده است.
حالا اگر هم سل بمل شود و هم ر دیز شود چی؟ می‌بینیم که دو نیم پرده به فاصله اضافه شده، بنیه فاصله در این حالت افزوده‌تر* است. برعکس آن هم میشود: اگر هم سل دیز شود و هم ر بمل شود، دو تا نیم پرده از فاصله کم میشود و بنیه فاصله کاسته‌تر است.
- فاصلهٔ هشتم
فاصلهٔ هشتم یا اکتاو اگر پنج پرده و دو نیم پرده باشد هشتم درست است. اگر نیم پرده از آن کم شود هشتم کاسته میشود و اگر نیم پرده به هشتم درست اضافه شود هشتم افزوده میشود.
۲- فواصل چهار بنیه ای
بنیه فاصله در فواصل چهار بنیه‌ای عبارت است از : کاسته، کوچک، بزرگ، افزوده. فواصل دوم، سوم، ششم و هفتم چهار بنیه‌ای هستند.فاصلهٔ دوم
در مورد فاصلهٔ دوم کوچک و بزرگ قبلا صحبت کردیم. اگر فاصلهٔ دوم یک پرده‌ای باشد دوم بزرگ است و اگر نیم پرده‌ای باشد دوم کوچک است. اگر یک پرده و نیم فاصله داشته باشند دوم افزوده است و اگر فاصله صفر باشد دوم کاسته. مثلا دو تا ر دوم بزرگ است، دو دیز تا ر دوم کوچک، دو دیز تا ر بمل دوم کاسته و دو بمل تا ر دیز دوم افزوده است.
فاصلهٔ سوم
فاصلهٔ سوم دو پرده‌ای سوم بزرگ است،سومی که یک پرده و نیم دارد سوم کوچک است، سوم یک پرده‌ای کاسته است و اگر دو پرده و نیم داشته باشیم بنیه فاصله مان افزوده است.
فاصلهٔ ششم
فاصلهٔ ششم اگر چهار پرده و یک نیم پرده داشته باشد ششم بزرگ است؛ اگر چهار پرده داشته باشد ششم کوچک است؛ اگر سه پرده و نیم شود ششم کاسته است و برعکس اگر چهار پرده و دو تا نیم پرده داشته باشد بنیه فاصله افزوده نام دارد.
فاصلهٔ هفتم
فاصلهٔ هفتم با پنج پرده و یک نیم پرده هفتم بزرگ است؛ اگر نیم پرده به هفتم بزرگ اضافه شود هفتم افزوده میشود، اگر پنچ پرده‌ای شود هفتم کوچک است و اگر از فاصلهٔ کوچک باز هم نیم پرده کمتر شود و به چهار پرده و نیم برسد هفتم کاسته می شود.
این هم از بنیه‌ها. برای یادگیری فاصله‌ها باید بر شمارش تعداد پرده‌ها و نیم پرده‌ها مسلط شوید. راه دیگری هم برای تشخیص بنیه فاصله ها وجود دارد که بعد از آشنایی با مبحث گام ها آن را توضیح خواهم داد.
* بنیه‌های کاسته‌تر و افزوده‌تر در تمام فواصل می توانند وجود داشته باشند. اگر از فاصلهٔ کاسته بتوان نیم پردهٔ دیگر هم کم کرد به شرطی که نام نت تغییر نکند (نیم پردهٔ کروماتیک باشد)، بنیه فاصله کاسته تر نام می‌گیرد و اگر به فاصلهٔ افزوده نیم پردهٔ دیگر هم اضافه کنیم آن را افزوده‌تر می‌نامیم.
چند تمرین برای بنیه فاصله ها
عدد و بنیه فاصله را بین هر دو نت مشخص کنید. سل دیز تا سی سی بمل تا فا لا بمل تا سل ر بمل تا می بمل فا تا سی سل تا سل دیز فا دیز تا سی دو تا لا بمل می تا می بمل
نویسنده : روشنک رضا
ارسال دیدگاه جدید
ارسال دیدگاه جدید
-
سلام من منظورتون نمیفهمم اگر از آن طرف مثلا لا بمل کنیم ینی معکوسشون کنیم؟
-
سلام
در توضیحات فاصله دوم، خط اخر نوشته شده دو بمل تا ر دیز میشود فاصله دوم افزوده ولی این فاصله دو پرده میباشد و میشود دوم افزوده تر
ایراد تایپ هست یا بنده اشتباه کردم -
تبریک میگم بهتون سایت فوقولاده ای دارید و مطالبتون واقعا کامل و خوبه
خسته نباشید ❤ -
میشه توضیح بدید چرا فاصله دوم درست بی معنیه؟!!
-
خیلی خوب توضیح دادین .من هرچه کتابای پرویز منصوری و پورتراب رو خوندم به این راحتی نفهمیدم فاصله هارو .مرسی
Mari
1398/08/18سلام من منظورتون نمیفهمم اگر از آن طرف مثلا لا بمل کنیم ینی معکوسشون کنیم؟
جلال برآبادی (تیم پشتیبانی)
1398/08/18خیر در مورد معکوس نبوده بلکه به اسم نت ها و فاصله ای که از هم داشتن اشاره می کنه این قسمت
میلاد عسگریه
1398/08/02سلام
در توضیحات فاصله دوم، خط اخر نوشته شده دو بمل تا ر دیز میشود فاصله دوم افزوده ولی این فاصله دو پرده میباشد و میشود دوم افزوده تر
ایراد تایپ هست یا بنده اشتباه کردم
جلال برآبادی (تیم پشتیبانی)
1398/08/02سلام میلاد در گامی که نت دو بمل هست به صورت طبیعی نت D دیز نیست و در این حالت نت ر دیز را می بمل می گن و این هم میشه فاصله سوم بزرگ
Asal
1398/07/06تبریک میگم بهتون سایت فوقولاده ای دارید و مطالبتون واقعا کامل و خوبه
خسته نباشید ❤
علی
1403/09/02میشه توضیح بدید چرا فاصله دوم درست بی معنیه؟!!
جلال برآبادی (تیم پشتیبانی)
1403/09/02سلام علی کجای نوشته ما این موضوع رو گفتیم که فاصله دوم بی معنی هست؟
Nima.rasty
1403/09/02خیلی خوب توضیح دادین .من هرچه کتابای پرویز منصوری و پورتراب رو خوندم به این راحتی نفهمیدم فاصله هارو .مرسی
بهزاد توانایی (تیم پشتیبانی)
1403/09/02مرسی نیما ما تو قسمت تئوری موسیقی همه تلاشمون هست که بتونیم به زبان ساده این مفاهیم رو برای شما عزیزان بازگو کنیم و خوشحالیم که همچین فیدبکی رو داشتید و این نوشته ها براتون مفید بوده و اگر سوال داشتید می تونید برامون بنویسید تا ما بهتون پاسخ بدیم